سالهاست که در رسانه ها صحنه هجوم مردم به فروشگاه های آمریکا را مشاهده می کنیم. مردم برای ورود به فروشگاه هجوم می برند و تقریبا هر آنچه که می توانند خرید می کنند. این تصاویر در واقع نشان دهنده همان black Friday  یا جمعه سیاه آمریکایی هاست. بلک فرایدی یا جمعه سیاه، جمعه پس از روز شکرگزاری یا «تنکزگیوینگ» (Thanksgiving) در آمریکا است که معمولا با حراج های بزرگ سالانه همراه است.
فروشگاهها در این روز معمولا بهای اجناس خود را به طرزی باور نکردنی کاهش می دهند و همین امر باعث هجوم خریداران به فروشگاهها می شود. به طوری که مردم از شب قبل جلوی مراکز خرید می خوابند و با وجود اینکه این روز تعطیل نیست، اما کارمندان حق دارند که در این روز به دنبال خرید های خود بروند.
اما تفاوت این آخرین جمعه ماه نوامبر با سایر روزها چیست؟ در Black Friday اجناس فروشگاه ها تخفیف های عمده ای می خورند. برای مثال شما می توانید یک سینمای خانگی را با نصف قیمت روز قبل خریداری کنید. این تخفیف هم شامل وسایل الکترونیکی و هم غیر الکترونیکی است.  از نظر روانشناسی و علم بازاریابی تکنیک هایی که فروشنده ها در این روز به کار می برند باعث می شود آنها فروش فوق العاده ای داشته باشند.

تخفیف دادن ایراد دارد؟
هیچ کس با تخفیف مشکل ندارد و در ظاهر امر این فروشگاه ها صرفا تخفیفاتی را برای کالاهای خود درنظر می گیرند ولی بد نیست بدانید این سبک تخفیف نوعی از الگوهای مصرف‌گرایی نوین محسوب می شود.
توسعه انواع فروشگاههای بزرگ (مواد غذایی، اسباب منزل، پوشاک، وسایل الکتریکی و ...) در زیر یک سقف، مردم را به مصرف گرایی انبوه عادت داد. افراد در محیطی قرار می گرفتند که کالاهای متنوع را در یک جا جلوی چشمان خود می‌دیدند. هم زمان، مدگرایی بوجود آمد که بر اساس آن کالاها برای دوره های معینی (یا محدودی) تبلیغ و استفاده می شدند. مردم به این سمت هدایت می شدند که کالاها را در زمان محدودی استفاده کنند. مصرف گرایی می بایستی سهل و آسان گردد. پس ابزار مصرف گرایی باید مهیا می شد. در این جوامع وسایل ارتباط جمعی به مهمترین ابزار مدگرایی و تبلیغ برای کالاها تبدیل شدند. دو نوع ابزار مصرف گرایی در جوامع رواج پیدا کرد: نخست حراج های پی در پی کالاها و دیگری اشاعه کارتهای اعتباری.

در کشورهای توسعه یافته، در طول یک سال به بهانه های متعدد حراج کالاها وجود دارد . در حراج کالاها، از یک روان شناسی استفاده می شود و آن ایجاد احساس نیاز کاذب است . مشتری جنسی را که در حراج می بیند، فکر می کند که نیاز دارد، در حالی که اگر حراج نبود چنین احساسی به او دست نمی داد. در واقع با ابزارهای نوین مصرف گرایی توسط حراج های پیاپی نیاز کاذب ایجاد شده و از سوی دیگر با ترویج کارت های اعتباری توانایی خرید مصنوعی القا می شود.

نکته جالب اینکه اغلب کالاهایی که در این حراجی ها شامل تخفیف های اساسی می شوند، کالاهای الکترونیک و پوشاک است. که هر دو این محصولات شدیدا تحت تاثیر مُدگرایی بوده و تقریبا هر سال و شاید هرماه محصولات جدید در این حوزه ها عرضه می شود تا حس نیاز شما را تحریک کند.

کپی برداری ایرانی ها این بار برای بلک فرایدی
هرچند که کمپانی های غربی برای ترویج و تبلیغ بلک فرایدی ناچار هستند از گزاره هایی همچون «نزدیکی به پایان سال میلادی»، «تسهیل خرید کریسمس» و موارد مشابه استفاده کنند؛ اما برخی فروشگاههای ایرانی صرفا با عنوان «برگزاری بلک فرایدی همزمان با دیگر کشورهای دنیا» اقدام به برگزاری بلک فرایدی ایرانی کرده اند! یعنی اینجا دیگر مهم نیست که چرا قرار است حراج ویژه برگزار شود! همین که در غرب بلک فرایدی برگزار می شود، کافی است تا در ایران هم برای 6 آذرماه روز بلک فرایدی راه اندازی کنیم!
یک شرکت فروش اینترنتی در تبلیغاتی گسترده روز 6 آذر را «بلک فرایدی» ایرانی معرفی کرده و اقدام به برگزاری حراج گسترده کرده است. حراجی که مشابه مدل های غربی اکثرا شامل محصولات الکترونیک و البسته است.

در شرایطی که اصلی ترین نگرانی کشور «نفوذ» در حوزه سبک زندگی بوده و مسئولین کشور مکررا نگرانی خود را از این موضوع عنوان می کنند؛ شاهد آن هستیم که یکی از ناپسندترین سنت های غربی بدون هیچ توجیه اقتصادی وارد کشور شده است. سنتی که جز الگوبرداری کورکورانه از فرهنگ غربی هیچ مزیت دیگری ندارد و البته اگر مسئولین جدی حساسیت جدی در این زمینه نداشته باشند این سنت غلط در سالهای آینده بجای برگزاری «فروش اینترنتی بلک فرایدی» به صورت گسترده در شهرهای کشور برگزار شده و همچون «جشن کریسمس مسلمانان» و «جشن ولنتاین ایرانی» باید شاهد برگزاری این سنت در سطح شهر باشیم.